im. JERZEGO FEDOROWICZA i LUDMIŁY POPIEL
Jerzy Fedorowicz
Jerzy Fedorowicz urodził się 4 września 1928 w Pruszkowie.
W rodzinie dominowały tradycje inżynierskie (stryjeczny dziadek i kuzyn byli inżynierami pracującymi na początku XX wieku przy budowie kolei transandyjskiej, ojciec Jerzego - Władysław był inżynierem specjalistą maszyn parowych) w najlepszym współczesnym tego słowa rozumieniu - połączone z tradycjami ekologicznymi (dziadek miał jeden z pierwszych przed wojną „sklepów ekologicznych” w Warszawie) i sportowymi (wuj Jerzego Kazimierz Witas był lekkoatletą, członkiem zarządu pruszkowskiego Sokoła – aresztowany tuż po wkroczeniu Niemców do Pruszkowa zginął w Dachau). Jerzy od dziecka jeździł na nartach, towarzyszył ojcu w wyprawach górskich, wujowi w aktywności Sokoła, obserwował prace projektowe ojca i produkcję w fabrykach gdzie pracował ojciec i dziadek (Fabryka Ołówków w Pruszkowie). Dzieciństwo i lata okupacji spędził w Pruszkowie, Warszawie i Sanoku (gdzie jego wychowawcą był m.in późniejszy wykładowca krakowskiej ASP Leon Getz). Przebywał w Sanoku także w czasie przesuwania się linii frontu podczas kilkukrotnego wyzwalania miasta.
W 1945 roku, gdy ojciec Jerzego - Władysław Fedorowicz został pierwszym powojennym burmistrzem Słupska - rodzina przeniosła się do Słupska. Młodzieńcze pasje: narciarstwo, żeglarstwo (odbył rejsy szkoleniowe na jachcie pełnomorskim General Zaruski) motoryzacja (motocykle – starty w zawodach motocyklowych Pomorza, konstrukcja własnego samochodu) miały znaleźć realizację w kierunkach studiów Wyższa Szkoła orska w Gdyni, studia na wydziałach: mechanicznym i architektury Politechniki Gdańskiej) Ostatecznie jednak. fascynacja Bauhausem i konstruktywizmem zadecydowała o wyborze studiów artystycznych.
STUDIA ARTYSTYCZNE
Jerzy Fedorowicz Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Sopocie (1949–1951), a następnie w krakowskiej ASP (1951–1954) do której przeniósł się tuż przed zwolnieniem z powodu braku socjalistycznej dyscypliny studiowania w Sopocie. W Krakowie poza oficjalnym nurtem studiowania na wydziale architektury wnętrz uczestniczył min w organizowanych prywatnie przez zwolnionego z uczelni Tadeusza Kantora „artystycznych korepetycjach” dla studentów wyższych lat. Po obronie dyplomu mieszkał i tworzył w Koszalinie i Warszawie, kilka lat spędził także w Rzymie.
ORGANIZACJA ŻYCIA ARTYSTYCZNEGO
Od 1954 roku zamieszkał w Koszalinie. Wraz z żoną, Ludmiłą Popiel, współpracował i działał na polu organizacji życia artystycznego. Wspólnie z Ludmiłą Popiel i innymi artystami (Ireną Kozerą, Henrykiem Naruszewiczem, Ryszardem Siennickim, Ignacym Bogdanowiczem, Józefem Kempińskim), organizowali od podstaw środowisko plastyków – założyli w 1955 roku Oddział Związku Polskich Artystów Plastyków w Koszalinie. Wspólnie z Ludmiłą Popiel i Ireną Kozerą tworzyli projekty pierwszych wystaw archeologicznych i etnograficznych dla Muzeum w Koszalinie, projekty wnętrz zabytkowych i sakralnych obiektów w Koszalinie, Kołobrzegu, Darłowie, Słupsku i liczne projekty wnętrz urzędów, sanatoriów.
Przede wszytkim jednak był inicjatorem, organizatorem i uczestnikiem plenerów osieckich (1963–1981). Bez działalności Jerzego Fedorowicza i Ludmiły Popiel nie byłoby „Spotkań artystów i teoretyków sztuki w Osiekach” które odbywały się co roku w latach 1963-1981. Jako inicjatorzy (wraz z M. Boguszem) i organizatorzy pierwszych spotkań w Osiekach (1963,64,65) otworzyli w Polsce „epokę plenerów” - kolejne spotkania polskiego ruchu awangardowego organizowane w całej Polsce (min: I Biennale Form przestrzennych w Elblągu w 1965, Puławy 66, Wrocław 70). Nie organizowali wszystkich „Osiek”, jednak to podczas spotkań według ich programu miały miejsce wydarzenia przełomowe dla sztuki polskiej (np. w 1967 – pierwsze happeningi T.Kantora i W.Borowskiego, w 1970 – sztuka pojęciowa , 1972 i 1973 – sztuka a problemy ekologii).
Dzięki działalności Jerzego Fedorowicza i Ludmiły Popiel w latach 1963-1973 podkoszalińskie Osieki stawały się przez wiele lat, według słów poety Juliana Przybosia – „letnią stolicą sztuki polskiej”. Spuścizną tej działalności jest obecnie jeden z najcenniejszych zbiorów polskiej sztuki współczesnej „Kolekcja Osiecka” znajdująca się w Muzeum w Koszalinie.
TWÓRCZOŚĆ
W ciągu niespełna trzech dekad aktywnej twóroczści artyści byli związani ze środowiskiem ówczesnej awangardy. Spotkania w Osiekach 1963 zapoczątkowały ruch spotkań, wystaw i plenerów stanowiących forum dla prezentacji prac i wymiany poglądów dotyczących aktualnych problemów sztuki i twórczości w gronie w miarę stałego acz nielicznego grona kilkudziesięciu polskich twórców.
Prace Jerzego Fedorowicza z lat 60 XX wieku to kompozycje abstrakcyjne, wizualistyczne w rygorze geometrycznym, obrazy „kinetyczne”. W latach 70-tych i 80 tych akcjach tekstach i działaniach w większości wspólnych z Ludmiłą Popiel eksplorowali zjawiska postrzegania, zależności między pojęciem, mitem a rzeczywistością, przekazu informacji (zależności między fikcją a rzeczywistością i psychologiczne uwarunkowania percepcji). Poruszali kwestie ekologiczne zarówno w proponowanych rozwiązaniach urbanistycznych (system S.E.N) jak i w postulatach oszczędności środków przekazu artystycznego (teoria niskiej aktywności Jerzego Fedorowicza rozwijana od 1975, "Psychourządzenia" 1971, czy innych pracach - projektach konceptualnych "Nić" 1971).
W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych aktywność twórczą artysty stanowiły głównie akcje artystyczne działania realizowane we Wrocławiu (Sympozjum Wrocław 1970, Opolno-Zdrój 1971, Jagniątków 1975), Osiekach (1972, 1973, 1980), Poznaniu (Galeria Akumulatory 1979, sympozja Andrzeja Matuszewskiego i Galerii OdNowa w Dłusku 1976,1977, Pawłowicach 1975 i Jankowicach, 1978), Warszawie (Galeria Piwna Andrzeja i Emilii Dłużniewskich) a także działania mail-art w obrębie sieci NET (w ramach działań Kena Friedmana)
Z perspektywy 50 lat szczególnie wyraziście rysują się sygnalizowane wówczas, a aktualne dzisiaj tematy
- mitu i granic poznania/doświadczenia
- przekazu informacji i obszarów manipulacji przekazem na polu percepcji, kontekstu
- roli sztuki i zależności między sztuką, kulturą i cywilizacją
- postawy artysty – autentyczności, uwikłania
Wątki ekologiczne powróciły zarówno w opracowaniu założeń programowych dla plenerów w Osiekach roku 1972 i 1973, jak i w pracach: Nić – wspólnie z Ludmiłą Popiel podczas pleneru Ziemia Zgorzelecka, i utopijnych wówczas propozycjach rozwiązań programowych jak S.E.N (stymulatory ekstensywnych nawyków) ukierunkowanych na rozwój nieinwazyjnego wobec natury stylu życia człowieka.
Po 1988 roku - śmierci Ludmiły Popiel Jerzy Fedorowicz wycofał się za aktywnego życia artystycznego. Wyjątek stanowił projekt: „Światło z głębi ziemi. Projekt upamiętnienia ofiar WTC w Nowym Yorku”. W następnych trzydziestu latach wypowiadał się na tematy spuścizny artystycznej i historycznej spotkań w Osiekach w niektórych publikacjach im poświęconych, a także w formie niepublikowanych projektów („Park ekumeniczny”, 2006, „Drapieżcy Europy”, „POMERANIA TODAY". Zarys koncepcji zorganizowania polskiej ekspozycji – prezentacji osiągnięć w dziedzinie kultury materialnej i sztuki w nawiązaniu do ciągłości historycznej”, 2013). W 2010 roku powstało 15 egzemplarzy satyrycznego almanachu „Życie jak komiks”
